Từ cây trái hoang dã ở núi rừng, cùng với cây nhà lá vườn, người Chu Ru đã kết hợp chế biến món cà đắng da trâu rất dân dã mà vô cùng đặc sắc.
Ngay cả những cụ cao niên người Chu Ru ở H.Đơn Dương (Lâm Đồng) cũng không biết món ăn cà đắng da trâu của đồng bào mình có từ bao giờ.
Để có món cà đắng da trâu đậm hương vị của người Chu Ru, đòi hỏi quy trình chế biến rất cầu kỳ. Tùy theo người ăn thích đắng nhiều hay ít mà chọn loại cà cho phù hợp. Thích đắng nhiều thì chọn trái cà nhỏ bằng đầu đũa, còn đắng ít thì chọn trái cà lớn hơn – bằng đầu ngón tay út. Da trâu thì chọn loại da của con trâu khoảng 3 – 4 tuổi, thái thành từng miếng lớn mang ra nướng ở bếp than đỏ hồng, sau đó cạo sạch rồi phơi khô (phơi trên giàn bếp hoặc phơi nắng) cất để dành dùng từ từ.Hầu hết người Chu Ru đã biết vào bếp thì cũng biết chế biến món ăn này. Bà Ma Bio (57 tuổi, ở thôn Diom A, xã Lạc Xuân) miệng mời khách ở lại dùng bữa cơm, chân thoăn thoắt bước ra vườn cà. Bà giải thích: “Cà đắng này là để nấu với da trâu. Ngày xưa, cà đắng mọc hoang dại ở núi rừng quanh vùng, nhưng bây giờ mình cũng như nhiều bà con khác mang về vườn nhà trồng cho tiện, chất lượng quả cũng như nhau. Cùng với da trâu khô dự trữ sẵn, lúc nào thích ăn là có ngay”.
Cà đắng rửa sạch, luộc chín, dầm nát. Da trâu khô đem luộc lại nước sôi rồi thái nhỏ, xong trộn với nhau và tiếp tục nấu rồi nêm nếm vừa ăn. Cùng với đó là các loại gia vị khác như ớt, sả, lá ngò gai, lá quế và lá ngót rừng cho vào vừa đủ, thế là đã xong món cà đắng da trâu. Chỉ chừng hơn một tiếng đồng hồ – từ khi mang da trâu ra luộc cho đến khi có món ăn hoàn chỉnh, bà Ma Bio đã có một món đặc sắc để đãi chúng tôi. Bà Ma Bio cho biết thêm, món ăn này không thể thiếu trong các dịp lễ, tết của người Chu Ru và nay vào dịp Tết Nguyên đán của người Kinh thì món này càng có điều kiện để chế biến thưởng thức.
Múc một muỗng cà đắng da trâu nóng hổi cho vào miệng, sự thơm ngon cũng theo vào. Vị đắng của cà, vị cay nồng của ớt, vị thơm bùi và beo béo của da trâu, cùng một số mùi vị khác hòa nguyện vào nhau… Món cà đắng da trâu này có thể dùng ăn với cơm, ăn riêng hoặc ăn chung với món gì cũng được.
